Ruch ekumeniczny zainicjowali w połowie XVIII wieku protestanci, wtedy znacznie już podzieleni.
Poruszeni słowami modlitwy Jezusa z Jn 17,20-23 zrozumieli, że mimo różnic powinni w modlitwie szukać wspólnoty dzieci Bożych.
Koniec XIX i początek XX wieku, to okres dynamicznego rozwoju ruchu ekumenicznego, głównie wśród kościołów poreformacyjnych (luterańskich, kalwińskich i anglikańskiego) oraz metodystycznych. Także ruch zielonoświątkowy u swoich korzeni miał misję zbliżania pomiędzy Kościołami i współpracy dzięki doświadczeniu działania mocy Ducha Świętego.
Jeszcze przed II wojną światową do ruchu ekumenicznego przyłączają się Kościoły prawosławne, a w latach 60-tych Kościół rzymskokatolicki.
Hasłami tego ruchu są: „Jedność w różnorodności” i za św. Augustynem: „W sprawach najważniejszych – jedność, w drugorzędnych – wolność, a we wszystkich” – miłość”.